مردم از حقوق قابل توجهی در مقابل دولت‌ها و حاکمیت‌های خود برخوردارند. حقوقی که مسئولیت‌های سنگینی را بر دوش دولت و حاکمیت می‌گذارد. البته این حقوق و مسئولیت نیز دو طرفه است. در قبال خدماتی که دولت موظف است به مردم ارائه کند و نسبت به امر به معروف و نهی از منکر مردم، پاسخگو باشد، مردم هم وظیفه دارند در عرصه‌هایی که نیاز به حضور جدی آنها وجود دارد تا دولتمردان بتوانند در عرصه بین المللی پشتوانه و قدرت مردمی خود را نشان بدهند، در صحنه‌ها حاضر شوند.
یکی از مهم‌ترین صحنه‌هایی در حل مشکلات مردم تأثیر و نتیجه جدی و مؤثری دارد، انتخابات است. مردم نه‌تنها در این صحنه بایستی کاندیدایی را که طبق ملاک‌ها اصلح می‌یابند انتخاب نموده و بر مصدر قدرت بنشانند، بلکه بایستی با حضور حداکثری خود نشان بدهند که نسبت به نظام علاقه وافری دارند که با وجود مشکلات و سختی‌ها نیز از نظام جمهوری اسلامی ایران جدا نخواهند شد.
به همین جهت با حجت الاسلام محمد ملک زاده، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی پیرامون اهمیت حضور گسترده و مشارکت حداکثری مردم در انتخابات ۱۴۰۳ گفت‌وگو کرده ایم که در ادامه می‌خوانید.
حضور و مشارکت حداکثری مردم در پای صندوق‌های رأی چگونه به قدرت بین المللی کشور کمک می‌کند؟
انتخابات ایران با توجه به دشمنی‌های بیرونی علیه نظام جمهوری اسلامی از معدود انتخابات مورد توجه جهانی است. اخبار مربوط به این انتخابات همواره در صدر خبرگزاری‌های جهان منتشر می‌شود. بنابراین انتخابات ایران به لحاظ تأثیر بر سرنوشت جامعه و کارکردهای داخلی و خارجی بسیار مهم تلقی می‌گردد. در چنین نظامی که همواره در معرض دید و قضاوت جهانی قرار دارد مشارکت حداکثری مردم در انتخابات به افزایش اقتدار بین المللی ایران کمک می‌کند. در این خصوص به موارد متعددی می توان اشاره کرد:
یکی از تاثیرات مشارکت حداکثری مردم، افزایش امنیت کشور است. مشارکت حداکثری مردم در عرصه‌های سیاسی، از پشتوانه مردمی نظام خبر می‌دهد. کشورهایی که دارای سیستم دموکراتیک و پشتوانه مردمی هستند در مقایسه با کشورهای غیردموکراتیک، از مصونیت و امنیت بیشتری در برابر تهدیدات قدرتهای خارجی برخوردار هستند. قدرتهای بیگانه زمانی یک تهدید برای یک کشور به حساب می‌آیند که آن کشور از فقدان حمایت مردمی رنج ببرد، بنابراین یکی از آثار بسیار مهم مشارکت گسترده مردم در انتخابات تضمین امنیت نظام و از بین رفتن تهدیدات خارجی علیه کشور است.
یکی دیگر از تأثیرات مشارکت حداکثری مردم در ایران، بی‌اثرسازی تحریم‌ها و تسهیل در روند حل مشکلات اقتصادی خواهد بود. هیچ تحریمی بر نظامی که پشتوانه مردمی دارد، مؤثر نخواهد بود. مشارکت حداکثری به ترس و عقب نشینی دشمن منجر می‌شود و در نتیجه آن نیز تحریم‌ها خودبخود بی‌اثر و کمرنگ‌تر خواهند شد.
یکی دیگر از تأثیرات مشارکت حداکثری مردم در ایران، تقویت مشروعیت بین المللی نظام است. از نتایج خارجی شرکت مؤثر در انتخابات آن است که، نظام جمهوری اسلامی به عنوان نظامی دمکراتیک به جهانیان معرفی خواهد شد. این امر علاوه بر آن‌که یکی از بهانه‌های اصلی مخالفان جمهوری اسلامی را از دستشان می‌گیرد، بر اعتبار آن نزد جهانیان افزوده و بر رفتار جامعه بین الملل نسبت به ایران و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی تاثیر خواهد داشت. بنابراین هرچه اقتدار بین المللی نظام افزایش یابد، چالشهای بین المللی برای ایران هم کاهش خواهد یافت و در نتیجه قدرت دیپلماسی ایران در مسائل مختلف سیاست خارجی افزایش می‌یابد.
آیا صرفاً مشارکت مردم محدود به روزهای برگزاری انتخابات است؟ وظیفه مردم در قبال امر به معروف و نهی از منکر و مطالبه گری از دولت و در مقابل بهترین واکنش توسط دولت بایستی چگونه باشد؟
مشارکت مردم در نظام جمهوری اسلامی محدود به انتخابات نیست، بلکه مردم باید در همه ابعاد سیاسی-اجتماعی نظام حضور و مشارکتی مؤثر و چشمگیر داشته باشند. جمهوری اسلامی از بدو تأسیس، به لحاظ ماهیت مستقل و ضد سلطه‌اش با قدرتهای خارجی روابطی پر از چالش و درگیری داشته است. نظام جمهوری اسلامی ایران برخلاف بسیاری از کشورهای منطقه که به دلیل وابستگی و سرسپردگی به قدرتهای بزرگ، به‌خصوص ایالات متحده آمریکا فاقد پشتوانه مردمی هستند و در آنها قدرت سیاسی حکومت از مردم نیست؛ اما در مقابل قدرت سیاسی نظام جمهوری اسلامی از مردم آغاز می‌شود.
بنابراین حضور مردم در همه عرصه های سیاسی و اجتماعی ضرورت و لزوم دارد. مشارکت مردم پس از انتخابات که در قالب انتخاب اصلح انجام می‌شود باید در قالب نظارت و مطالبه گری از دولت ادامه یابد. دولتمردان نیز باید مردم را از خود بدانند و با تمام توان در مسیر خدمت به آنان بکوشند. به فرموده حضرت امام (ره) مردم ولی نعمت مسئولان هستند. صاحبان مسئولیت، قدرت خویش را از مردم دارند بنابراین مسئولان باید از قدرت خویش در راه رفاه و آسایش مردم استفاده کنند.
چگونه دولت با پاسخگویی به مطالبات و خواسته‌های مردم و رفع مشکلات آنها، می‌تواند به افزایش مشارکت و محبوبیت خود کمک کند؟
مردم همواره قدرشناس و قدردان مسئولین خدمتگزار و مردمی هستند. مسئولینی که به مطالبات مردم و نیازهای واقعی آنان توجه دارند و در رفع مشکلات مردم می‌کوشند همیشه مورد توجه مردم و از محبوبیت مردمی برخودار هستند، اما اگر مسئولان به فکر حل مشکلات مردم نباشند و از ابزار قدرت برای منافع شخصی خود بهره بگیرند، انگیزه افزایش مشارکت مردمی را از بین می‌برند. شرکت در انتخاباتی که محصول آن به قدرت رسیدن افراد سودجو باشد مورد خواست مردم نیست، اما اگر محصول انتخابات سر کار آمدن مسئولان مردمی، بااخلاق، پرتلاش و خداترس باشد انگیزه عمومی برای مشارکت در انتخابات افزایش می‌یابد.
وظیفه کاندیداها و ستادهای انتخاباتی جهت حفظ اخلاق و قانون از نظر شما چگونه است؟
رعایت اخلاق از سوی مسئولان یا کسانی که در مسیر کسب قدرت سیاسی قرار دارند، یکی از کلیدواژه‌های مهم در حکومت اسلامی است. در اسلام رقابتهای سیاسی در صحنه انتخابات برای کسب قدرت نیست؛ بلکه برای پذیرش مسئولیت سنگین خدمت به مردم است. امام علی (ع) در عهدنامه معروف مالک اشتر می‌فرماید: «در امور کارگزارانت بنگر، آنها را آزموده بکار گیر، محور گزینش تو میل و گرایش شخصی نباشد زیرا که این دو کانونی از شعبه‌های جور و خیانت است و از میان آنها افرادی که با تجربه‌تر، پاک‌تر، اصیل‌تر و پیشگام‌تر در اسلام‌اند برگزین زیرا اخلاق آنها بهتر و خانواده آنها پاک‌تر است؛ افرادی کم طمع و در سنجش عواقب امور بیناترند.»
در حدیث نبوی (ص) نیز هست که می‌فرماید: «همانا ما کسانی را که خود طالب رسیدن به قدرت و مسئولیت‌اند به کار نمی‌گماریم». بنابراین به فرموده مقام معظم رهبری صحنه رقابتهای انتخاباتی در جامعه اسلامی نباید به مسابقه کسب قدرت و منصب تبدیل شود. مسئولیت مهم ریاست جمهوری در نظام اسلامی شایسته فردی است که توانایی خدمت شبانه روزی به مردم را داشته باشد؛ برای رضای خدا ناملایمات را به جان بخرد و مصلحت جمع را بر مصلحت خود مقدم بدارد. بدیهی است که طالبان قدرت و جویندگان پست و مقام که با بداخلاقی، دروغ و فریب بخواهند به این منصب مهم دست یابند هرگز از عهده این امانت بزرگ برنمی‌آیند و مناسب این مسئولیت نیستند.
بداخلاقی در انتخابات موجب شادی دشمنان و انگیزه برای دشمنی بیشتر است. در حالی که کاندیدای اصلح باید شناخت صحیح از دشمنان نظام اسلامی داشته باشد و از آنها فاصله بگیرد. بنابراین هدف کاندیداها و ستادهای انتخاباتی از رقابتهای انتخاباتی باید افزایش مشارکت مردم با رعایت قانون و اخلاق باشد تا ضمن افزایش مشارکت، دشمنان را نیز از توطئه و فتنه انگیزی مایوس سازد.
نظر شما